Loes en Judith

Op een regenachtige namiddag, het begint al te schemeren, stap ik het Huis van de Tijd aan de Nieuwe Herengracht in Amsterdam binnen. Via de pittoreske binnentuin, de drukte en de lange grachten achter me. Eenmaal binnen tref ik warmte en gezelligheid. De geur van koffie, geroezemoes van gasten en vrijwilligers die in de huiskamer aan het schilderen zijn. En twee vrolijke gezichten, vier heldere ogen, van de dames die ik vandaag mag interviewen. 

Loes (83) en Judith (77), twee scherpe en humoristische dames, maatjes sinds enkele maanden. Loes begint te dementeren en Judith bezoekt haar als vrijwilliger via Handjehelpen een keer per week. Ze wonen vlakbij elkaar, vlakbij het Huis van de Tijd ook, en ze hebben het gezellig samen. Judith: “Er is een klik en samen praten we wat af, we lachen veel en lezen een boek of kijken een film samen. En soms drinken we koffie bij het Huis van de Tijd. “Niks bijzonders”, zegt Loes, “maar ik ga het steeds leuker vinden.” 

“Je moet het wel kunnen vinden samen. Het moet gemeend zijn, anders werkt het niet.”

Klik

Dat was in het begin wel anders. Loes: “Ik was wat achterdochtig. Wil er zomaar een vreemde vrouw langskomen, gewoon voor de gezelligheid. Dat ben ik niet gewend, dus ik heb wel even naar Judiths motieven gevraagd. Kennelijk was ik wel overtuigd, want ik heb haar toch maar laten komen en vond het wel een leuk mens.” Judith: “Dat is natuurlijk wel het allerbelangrijkste. Je moet het wel kunnen vinden samen. Het moet gemeend zijn, anders werkt het niet. Helemaal toeval was die klik natuurlijk ook niet. Handjehelpen zoekt naar een match op maat en Angelique, die deze koppeling organiseerde, had haar werk goed gedaan.”

Loes beaamt het belang van de goede match. “Ik ben niet graag afhankelijk van anderen en zit ook niet te wachten op hulpverleners in mijn huis. Sowieso laat ik niet graag mensen binnen. Tijdens de begindagen van corona kreeg ik verschillende jonge mensen aan de deur die me wel wilden helpen met van alles en nog wat. Heel goed bedoeld natuurlijk, maar dat is niks voor mij. Ik ben al lang alleen en heb mijn eigen routines en manieren. Het is niet fijn als dat zomaar doorbroken wordt. En ik heb gewoon mijn voorkeuren, of ik nou dementeer of niet. Dat verandert daar niks aan.”

Sociale benadering 

Het is tekenend voor de manier waarop Loes in het leven staat. Ze mag dan wel dementeren, maar is nog lang niet bereid haar zelfstandigheid op te geven. De manier van werken van Handjehelpen en de filosofie van het Huis van de Tijd sluiten daar naadloos bij aan. Mensen die dementeren zijn geen patiënten en hebben baat bij een sociale benadering van hun aandoening. Handjehelpen werkt op basis van Presentie en zorgt daarom voor maatjes, die bij je passen en naast je staan. Het Huis van de Tijd biedt een warm thuis en een plek waar je jezelf kan zijn. 

Door het leven geleerd op zichzelf te vertrouwen en bouwen moest Loes eraan wennen. Dat er zomaar iemand voor jou komt. Zonder bijbedoelingen. En dat er een plek is waar iedereen welkom is, “ook als je niks mankeert”. Waar je hartelijk onthaald wordt, je zomaar mee mag eten (“ik ben wel anderhalve kilo aangekomen sinds ik hier kom”), waar ze meerdere keren per week leuke activiteiten organiseren en je zomaar een knuffel “van een lange jonge vent” of een gezellige kokkin krijgt. Loes: “Zoveel hartelijkheid maakte me in eerste instantie argwanend. Ik was gewoon niet meer zoveel liefde en aandacht gewend.”

“Zoveel hartelijkheid maakte me argwanend. Ik was gewoon niet meer zoveel liefde en aandacht gewend.” 

Gewoon mens

Nu komt Loes regelmatig bij het Huis van de Tijd. Een tot twee keer per week zeker. Soms doet ze mee met een activiteit, een andere keer loopt ze gewoon even langs voor een kop koffie. En soms blijft ze eten. Loes: “Het is fijn dat je – ondanks je dementie – gewoon mens kan zijn. Dat was vroeger wel anders. Als je raar ging doen, kreeg je ervan langs. Je werd simpelweg opgesloten en daarmee uit. Fijn dat dat nu anders is.” 

Desondanks is dementie voor Loes een schrikbeeld. “Ik heb er veel over gelezen en het verloop van de ziekte van nabij meegekregen bij een goede vriendin. Ik weet wat me te wachten staat; op een gegeven moment kun je niks meer zelf. Daar zie ik heel erg tegenop. Toen ik onlangs door een val mijn arm verdraaide, kreeg ik een inkijkje. Elke ochtend en avond thuiszorg om me te helpen. Verschrikkelijk vond ik dat.” Judith stelt gerust: “Gelukkig kun jij voorlopig nog wel even door. Ik heb vaak helemaal niet het idee dat je aan het dementeren bent; je weet en herinnert je nog zoveel. Jij hoeft echt nog niet bang te zijn dat je niet meer thuis kan wonen of afhankelijk wordt. En als dat wel gebeurt, nou dan kom ik toch gewoon.”

Zinvol leven

En Judith meent het. “Ik ben er graag voor Loes. Ik ben nog fit en vind het leuk iets zinvols te doen. Mensen van mijn leeftijd, die nog bij de pinken zijn en het goed hebben en alleen maar thuis voor de tv hangen vind ik stom. Het is zo fijn om iets zinnigs te doen. Naast mijn bezoekjes aan Loes, pas ik een dag in de week op mijn kleinkinderen en ik help een leuke, jonge dame uit Polen met de Nederlandse taal. Ik vind het leuk om te doen en het houdt me actief en gezond. Dat geloof ik echt. Ik zou iedereen aanraden vrijwilligerswerk te doen. Dat kan van alles zijn; hou je van lezen, dan doe je iets met lezen. Kook je graag, dan pak je iets op in die trant. Maar doe gewoon iets! Het is leuk en geeft het leven zin.”

“Ik zou iedereen aanraden vrijwilligerswerk te doen. Het is leuk en geeft het leven zin.”

Over het Huis van de Tijd

Het Huis van de Tijd is een plek waar het dagelijks leven met dementie centraal staat. Waar iedereen die bij dementie betrokken is elkaar kan ontmoeten en van elkaar kan leren. De Sociale Benadering van Dementie staat in alles centraal. Dit betekent dat de focus niet ligt op de aandoening zelf, maar op de leefwereld van de persoon met dementie en diens omgeving.